Kees de Kort

Aandeelhoudersvergaderingen en debatten op universiteiten hebben steeds vaker te maken met demonstrerende klimaatactivisten. Een groep mensen die, volgens macro-econoom Arnoud Boot, een 'buitengewoon legitiem doel nastreeft', maar onvoldoende in de gaten heeft hoe anderen misbruik maken van hun protesten. 'We moeten met alle partijen in gesprek blijven.' Terugkijkend op de Nederlandse geschiedenis, hebben 'tolerantie en een mix van mensen en ideeën ons sterk gemaakt', zegt Boot. 'Dat gaat terug tot de Portugezen die in de Gouden Eeuw naar Nederland kwamen.' Maar een combinatie van een cancelcultuur, klimaatprotesten en bedreigingen zorgen er, volgens Boot, voor dat gesprekken over legitieme zorgen zoals het klimaatvraagstuk, niet meer gevoerd worden. 'ING kan geen verhaal houden want ze worden tegengehouden door demonstranten. Bij de Rabobank speelt hetzelfde. Nog erger is dat bepaalde mensen niet meer uitgenodigd worden op universiteiten, de primaire bron van debat in een maatschappelijk debat.' Boot refereert naar een gepland gesprek met Jeroen van der Veer, de oud-topman van Shell, op de Universiteit van Amsterdam. Dat werd geannuleerd als gevolg van bedreigingen. Maar volgens Boot moeten alle partijen juist met elkaar in gesprek blijven, in plaats van een samenwerking met de fossiele industrie bevriezen. Pensioenfonds ABP, een van de grootste pensioenfondsen van Nederland, deed iets soortgelijks. 'Pensioenen zijn van ons allemaal, miljoenen mensen zijn er bij aangesloten. Maar deze nationale instelling heeft besloten een deel van de economie uit te sluiten door niet meer in de fossiele industrie te gaan investeren. Een deel van de economie dat binnen de wetgeving valt, laten we daar heel duidelijk over zijn.' Wat Boot betreft mag een pensioenfonds als het ABP wel degelijk een signaal afgeven richting bedrijven die bezig zijn met vervuilende activiteiten. Echter, op het moment dat het fonds zegt waar wel en niet in belegd mag worden dan is het ABP verkeerd bezig. 'Dan zit je aan de grens van de cancelcultuur.' Als de Universiteit van Amsterdam ook zegt dat een samenwerking met een deel van de maatschappij onmogelijk is, als gevolg van een gijzeling door klimaatactivisten, dan zijn we verkeerd bezig. 'Dan heb je een soort grachtengordel die weet wat goed is voor de mensheid, zonder daarover in debat te gaan. Dat is geen democratie.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland zwemt op het gebied van inflatie tegen de stroom in, en dat is geen goed nieuws volgens macro-econoom Edin Mujagic. In Nederland stijgt de inflatie, terwijl hij elders daalt. De reden? 'Het is eigenlijk heel moeilijk aan te geven.' Mujagic benadrukt dat het gaat om de eerste raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek, en dat het dus gaat om beperkte data. 'Maar, als je kijkt naar de ontwikkelingen in Nederland, zie je dat de loonstijgingen de afgelopen maanden behoorlijk zijn geweest', duidt Mujagic. 'Dus dat zal zijn werking hebben gehad op die data.' Daarnaast is het volgens Mujagic evident dat de daling van energieprijzen in andere landen sneller doorwerkt naar het inflatiecijfer dan in Nederland, wat op zijn beurt te maken heeft met het door Nederland ingevoerde prijsplafond op energie. 'Dat dempt de neerwaartse druk op inflatie.' Loonstijgingen Men neme daarmee de loonstijging die in steeds meer sectoren zichtbaar is, en het is volgens Mujagic niet verrassend dat de prijzen van diensten en goederen behoorlijk stijgen. 'Dus als je het samen neemt: het dempende effect is bij ons minder, terwijl het opwaartse effect zeer sterk is', zegt hij. 'En dus stijgt de inflatie, terwijl hij bij andere landen zakt.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zo slecht staat Nederland er helemaal niet voor als het gaat om het financiële stelsel. Dat concludeert het Centraal Planbureau in een vandaag verschenen rapport. Temeer omdat Nederlandse banken er beter voor staan dan Amerikaanse banken, en dat is tot vreugde van macro-econoom Edin Mujagic. 'We worden tegenwoordig om de oren geslagen met negatieve berichten en feiten, dus het is echt een verademing.' Het CPB voorspelt tevens dat er in Nederland bijna geen kans is op een herhaling van de Amerikaanse bankensituatie, waarbij er sprake is van faillissementen en gedwongen overnames. 'Ook staan onze bedrijven en grosso modo goed voor, en heel belangrijk: het aanpassingsvermogen van die bedrijven is heel sterk', duidt Mujagic. 'Dat zijn allemaal zaken die je wil hebben als het minder gaat met de economie.' Want dat mag volgens Mujagic niet vergeten worden: het gaat nog altijd minder goed met de economie dan gehoopt. Het CPB houdt er derhalve ook rekening mee dat er nog altijd een kleine recessie kan volgen. En dat hangt vooral samen met de hoge inflatie, denkt Mujagic. 'Daardoor worstelt de Europese Centrale Bank (ECB) nog altijd met de vraag hoe ver de rente nog verhoogd moet worden', duidt hij. 'Een hogere rente is op de middellange termijn goed, want daarmee dam je de inflatie in. Maar op de korte termijn kan het voor problemen zorgen hier en daar.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

De verhoging van het Amerikaanse schuldenplafond is niet de enige positieve kant van de bereikte deal tussen de Republikeinen en Democraten. Volgens macro-econoom Edin Mujagic is de grote winst vooral het feit dat de discussie de komende jaren van tafel is. 'De angst was dat de volgend jaar het circus weer zou beginnen.' Afgesproken is dat e schuldenlast van de staat tot 1 januari 2025 boven het eerder vastgelegde plafond van 31,4 biljoen dollar mag stijgen. Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden en de Senaat moeten nog hun oordeel vellen over het akkoord. Dat gaat naar verwachting in de loop van de week gebeuren. Lees ook | Lang niet iedereen tevreden met deal over verhoging schuldenplafond VS Mujagic hield er wel degelijk rekening mee dat er beide partijen niet tot een akkoord zouden komen. 'In de afgelopen decennia heeft het vaak maar weinig gescheeld.' Maar ondanks grote verschillen, wilden beide partijen toch samenwerken. 'Tegenwoordig zijn er veel afgevaardigden die daar echter moeite mee hebben', zegt de macro-econoom. Daarom scheelde het deze keer niet veel, denkt hij. Beide partijen hebben daarvoor wel wat water bij de wijn moeten doen. Amerikaanse media melden op basis van bronnen binnen het Witte Huis dat de Amerikaanse belastingdienst, de Internal Revenue Service, door de deal flink moet inleveren: 20 miljard van de 80 miljard dollar die de instelling eerder was toegezegd voor meer personeel en modernere systemen wordt teruggedraaid. Ook gaat er minder geld naar armoedebestrijding, een belangrijk thema van president Joe Biden. In ruil daarvoor is er de komende twee jaar rust op dit terrein, benadrukt Mujagic. 'De angst was toch dat je dit circus volgend jaar weer zou krijgen. Maar volgend jaar is verkiezingsjaar in Amerika en dan had men zich waarschijnlijk nog een stuk dieper ingegraven.' Dat de schuldenlast de komende twee jaar mag stijgen, is dan ook vooral winst voor de Democraten, denkt hij. 'Het waren vooral Republikeinen die veel aandacht hadden voor een verlenging van maximaal een jaar. Ik heb het gevoel dat de Democraten eerder een feestje kunnen gaan vieren.' Toch moet ook de Amerikaanse federale overheid gaan oppassen, want de Amerikaanse schuldenlast wordt alleen maar groter. Wettelijk heeft de regering van Joe Biden de mogelijkheid om van 31.000 miljard dollar schuld naar 35.000 miljard dollar schuld te gaan. Op korte termijn is dat goed nieuws, want dat haalt een grote onzekere factor op de financiële markten weg, maar het schuldenprobleem van de VS wordt alleen maar groter wordt. 'Dan moet je veel economische groei hebben, en of hoge inflatie, om te voorkomen dat de schuldratio als percentage van de economie meestijgt.' Of met het sluiten van de deal de beoordeling van de kredietwaarde van Amerika door Fitch van tafel is, betwijfelt Mujagic. 'Die hebben gezegd dat, of er een deal komt of niet, de kredietwaardigheid van Amerika tegen licht te zullen gaan houden. Als je dit spel elke keer weer moet gaan spelen, dan komt dat de kredietwaardigheid niet ten goede.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Duitse recessie is een feit en dat gaat gevolgen hebben voor Nederland, daar is hoogleraar Arnoud Boot van overtuigd. 'Duitsland is de belangrijkste exportpartner van Nederland, dus in zoverre is het voor Nederland wel handig als de Duitse economie wel goed draait.' Verrast is Boot echter niet. Hij stelt dat de realiteit niet veel afwijkt van de voorspelling van de World Economic Outlook-publicatie, waarin al duidelijk werd dat de Duitse economie achterbleef. 'Ik heb al vaker gezegd dat we het woord 'recessie' moeten verbieden', zegt hij. 'We hebben namelijk jaren en kwartalen gehad waarin de consumptie ontzettend gestegen is, gestimuleerd door overheden.' Hij vindt het dan ook niet gek dat er - na een stijging van tien procent in een paar jaar - een paar tiende procent daling optreedt in een jaar. 'In deze periode, waar er zulke grote schommelingen zijn door overheidsbeleid en bepaalde schokken die op ons afkomen, moeten we ons realiseren dat we in een periode leven die niet met macro-economische modellen te voorspellen is', vervolgt Boot. 'Of dat je dicht bij de voorspelling blijft.' Negatief Volgens Boot bestaat de kans dan ook dat Duitsland over geheel 2023 op een negatief cijfer terecht gaat komen. 'Hoewel we wisten dat er sprake zou zijn van een recessie, is het misschien wel nieuws dat het percentage maar een paar tienden procent onder de voorspelling van het IMF bleef', zegt hij. 'Dus 2023 zou als geheel negatief uit kunnen pakken.' Dan zou de recessie niet meer gedefinieerd zijn aan twee kwartalen, maar aan vier kwartalen, aldus Boot.See omnystudio.com/listener for privacy information.